Google Lunar X-Prize je takmičenje koje je Google startovao 2007. godine. Cilj je da se na ovaj način pojača učešće privatnih aktivnosti u oblasti istraživačkih letova u svemir. Već u maju 2008. godine, deset učesnika su predstavili svoje projekte u Strazburu. U početku je rok za finale Google Lunar X-Prize, bio 31. decembar 2014. godine, međutim, produžen je do 31. decembra 2017. godine. Ukupna visina nagrada iznosi 40 miliona dolara. Svi timovi moraju da budu bar 90% privatno finansirani. 10 miliona dolara je već dodeljeno timovima kako bi unapredili svoje tehnologije.
Zadatak pobednika je, da se kao prvi, pre 31. decembra 2017. godine, sigurno spusti sondu na Mesec, da sa roverom pređe najmanje 500 metara na površini Meseca i da pošalje HD video snimke površine Meseca. Za to će pobednik dobiti 20 miliona dolara.
Drugoplasirani treba da, pre 31. decembra 2017. godine, sigurno spusti sondu na Mesec i da pošalje snimke i fotografije Mesečeve površine. Za to će dobiti 5 miliona dolara.
Osim toga, postoje, takozvane - nagrade za prekretnice - na poljima optičkih senzora i sistema, koji moraju da ispune specifikacije slike, postavljene od strane organizatora. Nagrada je u visini od 250.000 dolara. Za kategoriju mobilnost, potreban je razvoj pogonskih sistema, točkova i mlaznica, hard- i software za određivanje pozicije i detektovanje pređene distance, kao i slanje podataka na Zemlju. Nagrada iznosi 500.000 dolara. Kategorija Lender sistema sadrži hard- i software, koji omogućavaju mekano spuštanje na Mesec. Nagrada iznosi milion dolara. Do visine od pet miliona dolara su određene bonus nagrade za razne specijalne zadatke, kao što su na primer, vožnja rovera na distanci od 5 kilometara, pronalaženje artefakta koji su ostali od Apolo-misija i roverovo preživljavanje jedne Mesečeve noći, koja traje 14 dana.
Učešće u ovom takmičenju je određeno veoma strogim pravilima. Početkom 2007. godine, prijava je koštala 10.000 dolara. Krajem jula 2009. godine, povišena je na 30.000 dolara i krajem 2009. godine je iznosila 50.000 dolara. Pravilnik ima 24 strane i između ostalog, određuje, da učešće države u troškovima, ne sme da pređe 10%. Time su univerziteti isključeni od učešća, jer su kompletno finansirani od države. Cilj ovog pravila je da se poveća dugoročno učešće privatnih institucija na polju svemirskih letova. To znači, animiranje jačih firmi da bi ulagale novac u razvoj istraživanja svemira.
Da bi se prihvatila prijava nekog tima, osim novca za prijavu, potrebno je podnošenje koncepta za realizaciju i finansiranje. Organizator pomno proveri i ispita sve koncepte i onda se saopšti odluka o prihvatanju ili odbijanju. Osim toga, u razmaku od maksimalno tri meseca, potrebno je Google X-Prize Fondaciji prijaviti sve promene koncepta, kontakte sa sponzorima, ugovore, kao i izjave za štampu.
Trenutno stanje je sledeće: Početkom februara 2011. godine, objavljeno je da tim “Astrobotic” planira transport svog “Red Rovera” sa “Falcon-9”-raketom od “Space-X” do Meseca. Do sada je misija nekoliko puta odlagana.
“Barcelona Moon Team” je u martu 2012. godine sklopio ugovor sa “China Great Wall Industry Corporation”, koja će da lansira raketu tipa “Langer Marsch”.
|
Maketa hrvatskog Mesecevog rovera "Veli Jože" |
|
Raketa "Neptun 8" sa kojom ce rover da bude lansiran na Mesec
|
U januaru 2015. godine, 5 timova su dobili premije za prekretnice u otkrićima. Pri tome su nagrađene ključne tehnologije, koje su od esencijalne važnosti za uspešno spuštanje na Mesec. Pri tome se radi o obradi fotografija, mobilnosti i sistemima za ateriranje. Ovi timovi su dobili spomenute nagrade: “US Team Astrobotic” (1,75 miliona dolara), “Hakuto” iz Japana (0,5 miliona dolara), “Moon Express” iz Sjedinjenih drzava (1,25 miliona dolara), “Part-Time Scientists” iz Nemačke (0,75 miliona dolara) i Indijski tim “Indus” (1 milion dolara).
Od 33 tima koji su se prijavili na ovo takmičenje, prihvaćeno je 16, a do sada je potvrđeno učešće za tri tima. To su „Synergy Moon“ iz Hrvatske, “SpaceIL” iz Izraela i Americki “Moon Express”. Preostalih 13 timova imaju rok do 31. decembra 2016. godine da podnesu planove za lansiranje kako bi bili verifikovani od strane X-Prize fondacije.
Marino Tumpić je predsednik Astronomskog udruženja Vidulini iz Istre i upravnik Istarskog svemirskog programa. Partnerski odnos sa “Interorbital Systems”, omogućio je njegovom timu ugovor o lansiranju rakete Neptun 8 koji će da ponese Hrvatski Mesečev rover “Veli Jože”, težak samo nekoliko kilograma, do svog cilja.
Google potvrdio Istarski svemirski program kao treći na svijetu
Istarski svemirski program dobija novi zamah iz Cipra
Rumunjska ARCA partner u ExoMars projektuGLXP mjesta slijetanja privatnih letjelica na Mjesec
Istarski roever uskoro na Mjesecu!
