BELISSIMA - Projekt Astronomske opservatorije Beograd i skup: Mreža teleskopa zapadnog Balkana, Prokuplje, 27.-29.09.2010.
Južna evropska opservatorija, poznatija kao ESO (European Southern Observatory) je briljantan primer međunarodne saradnje koja je tokom protklih 30 godina dovela do niza fundamentalnih naučnih otkrića u oblasti moderne astronomije i astrofizike. Iako mnogima nepoznata kao takva, ESO je po zvaničnim statistikama najproduktivnija astronomska opservatorija na svetu, sa oko 700 naučnih radova objavljenih godišnje.
Piše: Ivana Horvat
11 metara. 91 ogledalo. $30 miliona. 5 država.
Kada su mi južnoafričke kolege, avgusta 1998, rekle da počinju lobiranje za izgradnju OGROMNOG teleskopa – priznajem slatko sam se nasmejao:
“Da l’ bre znate koliko to košta?”.
Par dana kasnije te 1998-e imao sam čast da se i lično upoznam sa Mendelom i Mbekijem. Koliko sam bio iznenađen (pozitivno) njihovom ‘pojavom’ i stavom o budućnosti nauke u Africi toliko sam i dalje bio skeptičan da jedna polurazvijena i nadasve uništena (aparthejdom) zemlja u Africi uloži takve pare….
Za sve astronomske gastronome Parks (Parkes) teleskop je sigurno – ONO PRAVO. SAN. JAVA. LJUBAV. I naravno MOĆ.... ali naučna! Čak i deda Dragoslav, koji je zavidno prošpartao ovu našu planetu, mi reče – ČUDO NEVIĐENO. Taj, 64-metarski (u prečniku) “tanjir” iznad glave, dok “surfujete” po predivnom južnom nebu, je teško opisiva snaga nauke. Moj stari mentor (Prof. White) kaže da je jedino *eks bolji od “vozanja” ovog čuda... A vi mlađi (g)astronomi - sad na sanjanje Jafe ili napolitanki i ostalih opštenarodnih zadovoljstava.
Jezuit Jose Gabriel Funes, direktor Vatikanske zvjezdarnice dao je izjavu za medije u kojoj kaže kako se nakon svakog pogleda prema zvijezdama osijeća bliže Bogu.
Noćas su počeli da pristižu prvi snimci sa Nasine solarne opservatorije SDO (Solar Dynamics Observatory). Fantastični su. Izgleda da bi bolji mogli da se naprave jedino na licu mesta (kao što znate to je moguće jdino u pričama o plavušama).
NEKIH 550 km severozapadno od Sidneja na obroncima Australijanskih Alpa nalazi se jedna od najidiličnijih optičkih opservatorija na planeti Zemlji - Anglo-Australijanska Opservatorija (AAO). U trenutku dok budete čitali ovaj tekst ime ove opservatorije će se promeniti u Australijanska Astronomska Opservatorija (Siding Spring). Konačno. Još iz davnih 50-tih kad je i počela izgradnja ove opservatorije „maćeha" Engleska je zdušno fi nansirala ovu zasigurno kraljicu „južne astronomije", a sa druge strane australijanski astronomi su se borili za nezavisnost koja je i konačno došla.
Američka National Science Foundation (NSA) u suradnji s Association of Universities for Research in Astronomy (AURA) dobila je 298 milijuna USD za ugovor kojime će se na Hawaima graditi najveći teleskop za izučavanje Sunca na svijetu; ATST - Advanced Technology Solar Telescope.
Znamo kako se mnogi teleskopi nalaze na Zemlji, nekolicina njih je i u svemiru, no kada veliki teleskop smjestimo u avion i on položi letni test tada pričamo o sustavu SOFIA.
European Southern Observatory (ESO) u završnoj je fazi projektiranja najvećeg svjetskog teleskopa pod nazivom; European Extremely Large Telescope (E-ELT). Riječ je teleskopu mase 5.000 tona koji se sastoji od 984 pojedinačna računalno upravljana zrcala ekvivalenta jednog zrcala promjera 42metra!
